Sociaal domein

De decentralisaties en transitie in het sociaal domein betekenen dat veel taken en verantwoordelijkheden op het sociaal vlak zijn verschoven van de rijksoverheid naar de gemeenten. De Participatiewet, de Wmo en de transitie van de jeugdzorg leiden tot andere verhoudingen tussen burgers, aanbieders van zorg en gemeenten. Voor lokale overheden is dit een grote uitdaging. Naast transitie is er ook sprake van transformatie met nieuwe werkwijzen. Voorbeelden zijn de sociale wijkteams en varianten daarvan. Veel gehoorde begrippen zijn welzijn nieuwe stijl, kantelen, 1 gezin-1 plan-1 regisseur, zelfredzaamheid.

Onderzoek naar transitie en transformatie
BBSO kan door middel van onderzoek een ondersteunende rol bieden voor overheden en zorg- en welzijnsinstellingen bij de transitie en transformatie van het sociaal domein. Onze expertise omvat onder andere de evaluatie van maatschappelijke effecten van (nieuwe) methodieken in het sociaal domein.

In situaties waarin men echter nog zoekende is en de implementatie van methodieken of werkwijzen zich nog in een planfase bevindt, kunnen ook verkennende studies of planevaluaties worden ondernomen. Het kan hier gaan om het perspectief van de uitvoerende organisatie, maar ook het perspectief van de cliënt of van de burger.

Welzijn nieuwe stijl
In de loop der jaren hebben onderzoekers van BBSO verscheidene onderzoeken verricht naar thema’s die binnen het sociaal domein vallen en aansluiten bij ‘welzijn nieuwe stijl’.

Zo kunnen we wijzen op evaluaties betreffende een wijkgerichte aanpak van sociale problemen en van de organisatie van het welzijnswerk, in opdracht van het ministerie van VWS. Ook is evaluatieonderzoek verricht naar het functioneren van samenwerkingsverbanden in de jeugdhulpverlening in Utrecht. Voor de provincie Brabant is een evaluatieonderzoek gedaan naar de bijdrage van Eigen Kracht conferenties bij het oplossen van sociale problemen bij jongeren.

Gemeenten en de Wmo
Een ander voorbeeld is onderzoek naar de gemeentelijke aanpak in het kader van de Wmo. Zo zijn studies en adviestrajecten uitgevoerd naar het samenhangend aanbod van de diverse lokale en regionale organisaties op het terrein van wonen, welzijn en zorg. We kunnen hier wijzen op onderzoeken naar WWZ-producten en diensten in het kader van de Wmo in Deventer en naar het aanbod van Wonen, Welzijn en Zorgproducten en diensten in de regio de Liemers. Tevens is onderzoek verricht naar het aanbod en de informatievoorziening bij grensoverschrijdende zorg voor Zorgbelang Gelderland. Een ander voorbeeld van onderzoek op dit terrein betreft een studie van het profiel van de vrijwilliger en de behoefte aan dienstverlening in opdracht van de Nederlandse Hartstichting.

Sociale wijkteams, activering en burgerkracht
Afstemming, samenwerking en innovatie in methodes zijn ook sleutelbegrippen in de aanpak van sociale wijkteams. Uit onderzoek van Movisie lijken gemeenten een jaar na de decentralisatie tevreden te zijn met hun keuze om sociale (wijk)teams te ontwikkelen. Preventie en burgerbetrokkenheid lijken echter nog achter te blijven. De ontwikkeling en opbrengsten van de sociale wijkteams hebben ook de belangstelling van BBSO. Zo hebben wij samen met onderzoekers van de Radboud Universiteit een onderzoeksnotitie opgesteld om meer zicht te krijgen op de rol van de deelnemende partijen en van klantervaringen in de sociale wijkteams als vervolg op een studie in vijf gemeenten.