Jeugd en onderwijs
Uit onderzoek komt regelmatig naar voren dat de meeste Nederlandse jongeren zich tevreden, gelukkig en gezond voelen. Dit over het algemeen positieve beeld geldt natuurlijk niet voor alle Nederlandse jongeren. Er zijn vooral verschillen naar leeftijd, onderwijsniveau en gezinssituatie, maar ook tussen jongens en meisjes, tussen autochtone en allochtone jongeren en tussen jongeren uit gezinnen met verschillende welvaartsniveaus. Hierdoor zijn ook risicogroepen van jongeren aan te wijzen voor wie de situatie minder gunstig is.
Jeugd en de zorg om risicojongeren
BBSO heeft veel ervaring opgedaan met onderzoeken onder (risico)jeugdigen en bij instanties die een belangrijke rol spelen in de leefsituatie van jongeren. Deze onderzoeken hebben betrekking op verschillende aandachtsvelden rondom het opgroeien van jongeren:
- het preventieve jeugdbeleid voor de jongste groep kinderen
- het jeugd- en gezinsbeleid
- het beleid in het onderwijs bij spijbelen en voortijdig schoolverlaten van jongeren
- het gebruik van alcohol en drugs door jongeren
- het voorkomen en bestrijden van jeugdcriminaliteit bij jongeren
Jongeren, leerplicht en schoolverzuim
Een belangrijk onderzoeksthema voor BBSO is het veelvuldig spijbelen en voortijdig schoolverlaten door leerplichtige jongeren.
Wat doe je als een leerplichtig kind niet naar school gaat? Snel handelen is belangrijk om langdurig verzuim te voorkomen. Tegenwoordig wordt steeds vaker gekozen voor (vrijwillige) hulpverlening, waardoor justitieel ingrijpen en gedwongen trajecten minder vaak voorkomen. Die vrijwillige hulpverlening is precies het uitgangspunt van de Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS), de methodiek waarmee Ingrado, Halt, de Raad voor de Kinderbescherming en het Openbaar Ministerie sinds 2017 werken.
Dit onderzoek van BBSO kijkt naar hoe invulling en uitvoering wordt gegeven aan de MAS. Het blijkt dat leerplichtambtenaren ook achter de aanpak op basis van vrijwilligheid staan en daar ook naar handelen. Verder is de methodiek ook bedoeld om gestructureerd en uniform te kunnen handelen. Echter, nog niet overal bij Leerplichtzaken wordt de methode structureel toegepast.
Meer over de manier waarop de MAS wordt uitgevoerd en aanbevelingen voor verbetering en doorontwikkeling staan in het rapport.
Een deel van de onderzoeken betreft ook (justitiële) interventies bij jongeren die al matig of zeer regelmatig schoolverzuim vertonen. Ook is onderzoek gedaan naar de meerwaarde van een interventie (een oudercursus) waarin de rol en verantwoordelijkheid van ouders in het schoolbezoek van hun kinderen wordt benadrukt. Het gaat onder meer om de volgende onderzoeken:
- evaluatie van het Basta-project als taakstraf voor schoolverzuimende jongeren
- evaluatie van de pilotprojecten ‘Ouders: Present!’, onderzoek naar de alternatieve sanctie voor ouders van wie de leerplichtige kinderen hardnekkig schoolverzuim vertonen
- een inventarisatie van justitiële interventies op het terrein van schoolverzuimbestrijding voor het ministerie van Veiligheid en Justitie
- een plan-, proces- en effectevaluatie van de Halt-afdoening bij licht schoolverzuim
Ook het belang van een goed handhavingstraject voor leerplicht voor gemeenten en ketenpartners is onderwerp van onderzoek. Zo is onderzoek verricht naar lokale handhavingtrajecten leerplicht en een quick scan Handhaving Leerplicht voor de stuurgroep ‘Handhaven op Niveau’ (de commissie Welschen) uitgevoerd.
Onderwijs en zorgstructuur
Naast onderzoek naar de handhaving van de leerplicht, wordt ook onderzoek gedaan naar de onderwijszorgstructuur, onder meer naar de Zorgadviesteams binnen het basis- en voortgezet onderwijs.
Ook is een evaluatie verricht naar de resultaten van de Eigen Kracht-conferenties bij de bestrijding van voortijdig schoolverlaten door jongeren.